Robotisering en welvaartsverdeling moeten hand in hand gaan
Automatisering, digitalisering, robotisering. Ontegensprekelijk zijn het processen die mee onze hedendaagse samenleving en onze arbeidsmarkt bepalen. Maar wat met de toekomst? Welke impact zal de technologie op de arbeidsmarkt hebben? Moeten we ons als werknemer zorgen maken over onze job? Waar liggen de uitdagingen?
Robotisering en automatisering boezemen de mens angst in als zouden computers en robots overal ons werk inpikken. Al sinds de eerste industriële revolutie wordt bij elke grote technologische vooruitgang gevreesd voor massaal banenverlies, maar de geschiedenis heeft ons geleerd dat er dankzij nieuwe technologische ontwikkelingen veel meer nieuwe jobs zijn bijgekomen dan dat er jobs verloren zijn gegaan.
Toch is het zo dat er zich sinds de opkomst van de derde industriële revolutie vanaf de jaren 1980-1990, die gepaard ging met de intrede van computers en later internet in de bedrijfswereld, een toenemende polarisatie manifesteert op de arbeidsmarkt. Klassieke routinematige jobs in het middenkader verdwijnen, waardoor er een spanningsveld ontstaat tussen de lager geschoolde jobs en jobs voor hoogopgeleiden. De verwachting is dat deze trend zich in de huidige vierde industriële revolutie nog verder zal manifesteren.
De opleidingsvereisten zullen toenemen en in zowat elke sector zal het takenpakket sterk veranderen. Jobverlies is hierbij onvermijdelijk, bepaalde groepen werknemers en werkzoekenden zullen uit de boot vallen, maar er zullen ook nieuwe jobs worden gecreëerd. Daarom zullen voldoende investeringen cruciaal zijn door zowel bedrijven als de overheid in onderwijs, levenslang leren en sterke systemen van alternerend leren.
Verdeling van de welvaart
Automatisering en robotisering zou moeten leiden tot meer productiviteit en bijgevolg ook meer economische groei. We moeten er echter over waken dat de inkomsten die hieruit voortkomen rechtvaardig worden verdeeld. Dit is noodzakelijk indien we de financiering van onze welvaartstaat willen veilig stellen.
Al enkele decennia daalt het aandeel van de lonen in de toegevoegde waarde. Er moet op toegezien worden dat werknemers ook hun evenredig aandeel krijgen van de toegenomen welvaart die technologische ontwikkelingen zullen genereren. Hierbij moet er ook voor gezorgd worden dat diegene die er niet in slagen om zich om te schakelen naar een job in de nieuwe economie nog steeds voldoende loon naar werk krijgen, en dat zij die hun job verliezen een stabiel opvangnet kunnen vinden in de sociale zekerheid. Een rechtvaardig fiscaal systeem waarbij de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen is dan ook noodzakelijk.