In België kennen we een systeem van automatische loonindexering, alhoewel er bepaalde uitzonderingen zijn waarbij dat niet zo is, waarbij de lonen, uitkeringen en pensioenen worden aangepast aan de evolutie van de index. Dit kan gaan om een aanpassing zodra de spilindex overschreden is, maar ook om periodieke indexeringen of indexeringen d.m.v. een vast percentage.
Het indexcijfer wordt berekend door de Algemene Directie van de Statistiek (FOD Economie), die dit cijfer maandelijks voorlegt aan de paritair samengestelde Indexcommissie, waar ook de ACLVB lid van is. Daarnaast wordt de consumptieprijsindex (sinds 2014) ook jaarlijks geactualiseerd, aan de hand van methodologische wijzigingen en het aanpassen van de productenkorf. De Indexcommissie is bevoegd om in dat kader hervormingen voor te leggen en te onderzoeken. Tegen het einde van het jaar geven de leden dan steeds een advies aan de minister van Economie.
Eind 2017 heeft de Indexcommissie een unaniem advies goedgekeurd over de jaarlijkse actualisering, die in dit geval dus betrekking heeft op de actualisering van de nationale consumptieprijsindex (CPI) 2018. De actualisering moet ervoor zorgen dat de representativiteit van de index verder versterkt wordt. Het advies heeft onder meer betrekking op volgende zaken:
- De manier waarop de uitgaven van oudere personen in rekening worden gebracht in het Huishoudbudgetonderzoek (HBO) zal worden verbeterd. Het HBO is een enquête die tweejaarlijks bij een grote groep van gezinnen heel gedetailleerd de gezinsuitgaven registreert. Op basis hiervan worden gewichten toegekend aan de verschillende producten en diensten (= “getuigen”) in de indexkorf. Aangezien de groep oudere personen omwille van bepaalde criteria ondervertegenwoordigd was vergeleken met hun totale aandeel in de populatie, wordt er bij de uitvoering van het HBO 2018 een bijkomende steekproef getrokken bij deze doelgroep. Dit komt er op vraag van de Indexcommissie.
- De laatste jaren heeft men de manier waarop de private huurprijzen gemeten worden sterk verbeterd. Onder meer door steeds dezelfde woning te blijven opvolgen worden prijsverhogingen bij verandering van huurder beter gecapteerd. Men zal in de loop van 2018 net als de vorige jaren het huurwoningstaal dat wordt bevraagd door middel van een enquête opnieuw verder uitbreiden.
- Naar jaarlijkse gewoonte wordt de productenkorf uitgebreid, op voorstel van de leden van de Indexcommissie en de vertegenwoordigers van de FOD Economie. Hierbij gaan we onder meer kijken naar nieuwe technologische ontwikkelingen, en bekijken we welke productgroepen nog bijkomende “getuigen” kunnen gebruiken om de representativiteit van de betrokken productgroepen te versterken.
De volgende “getuigen” worden toegevoegd aan de indexkorf: rookdetector, gemeenschappelijke kosten meergezinswoning, orthopedische steunzolen, aerosolapparaat, glucosemeter, huur apneu-apparaat, PC-onderhoud, orchidee, streamingdienst (audio/video), bijles en pedicure.
Daarnaast hebben cijfers uit onder meer het HBO ook aangetoond dat bepaalde “getuigen” eigenlijk nauwelijks nog worden aangekocht, daarom worden deze geschrapt uit de index. Dit gaat om de lege DVD-RW, azalea en alstroemeria.
Sinds 2016 worden voor ± 22 % van de producten in de index scannerdata gebruikt voor de prijsregistratie. Dit zijn kassagegevens van supermarkten die worden doorgestuurd naar de FOD Economie, al gaat het vandaag enkel nog maar om Carrefour, Colruyt en Delhaize. Daarnaast gebruikt men ook een andere technologische ontwikkeling die het toelaat om de prijzen van bepaalde “getuigen” nog beter te registreren, namelijk webscraping. Webscraping is een techniek die het toelaat om automatisch gegevens af te halen van het internet. Gezien het toenemend belang van e-commerce is dit positief voor de representativiteit. Men gebruikt dit onder meer voor hotels, vliegtickets, kleding, boeken, videogames, …
De bedoeling is om het toepassingsgebied van deze technologische ontwikkelingen in de toekomst nog verder uit te breiden.
- Tweejaarlijks wordt het gewichtenschema aangepast aan het nieuwe HBO. De index van 2018 zal zich voortaan baseren op nieuwe gewichten die zijn gebaseerd op het HBO 2016. Daarnaast wordt er ook zoals elk jaar een update van de gewichten doorgevoerd op basis van de prijsevolutie van het afgelopen jaar. Wanneer producten duurder worden, zal hun gewicht toenemen in de totale uitgaven van gezinnen, en omgekeerd.
- De administratie werkt aan methodologische verbeteringen als antwoord op bepaalde aanbevelingen die Eurostat heeft gedaan voor België. Dit gaat onder meer over het opvolgen van de prijsontwikkeling van tweedehandswagens en vluchten vanaf de regionale luchthavens in België.
Over het algemeen kan geconcludeerd worden dat bovenstaande elementen opnieuw de representativiteit van onze index zullen versterken. De inflatiemeting in België behoort kwalitatief tot de beste in de wereld, wat ervoor zorgt dat onze lonen en uitkeringen op de juiste manier worden aangepast aan de veranderende levensduurte. De ACLVB zal er ook in de toekomst verder op blijven toezien dat de kwaliteit en de representativiteit van de index gegarandeerd blijft.