Teken de petitie: respect voor werknemers in internationale toeleveringsketens

Onzichtbare werknemers in de globalisering

Met de globalisering zijn toeleverings- en productieketens uitgebreid tot zeer complexe en vaak ondoorzichtige netwerken van dochterondernemingen, onderaannemingen, uitbestedingen, dienstverleners, … die in zeer veel verschillende landen opereren of gevestigd zijn. Denken we maar aan de Belgische garnalen die gepeld worden in Marokko, de retailsector die bestellingen plaatst bij dubieuze fabrieken in Bangladesh, of de informeel ontgonnen Congolese grondstoffen die via onnavolgbare omwegen in onze smartphones verwerkt worden.

De uitbesteding van operaties en het steeds complexer worden van toeleveringsketens zetten de rechten van werknemers onder druk. Tewerkgesteld in kleinere productie-eenheden of dienstverlenende bedrijven, die slechts één van de vele schakels in een waardeketen zijn, veelal ondergebracht in landen met minder strenge arbeids-, sociale en milieu-regulering of ‘speciale economische zones’, worden zij als het ware “onzichtbaar” en blootgesteld aan misbruiken.
 

“Zorgplicht” voor bedrijven

Verschillende organisaties, waaronder het Internationaal Vakverbond (IVV) en ACLVB, willen dat er wettelijke regels komen om ervoor te zorgen dat bedrijven de rechten van werknemers in heel hun waardeketen respecteren. Dergelijke regulering moet beletten dat bedrijven opdrachten uitbesteden of onderbrengen bij ondernemingen buiten de EU die een loopje nemen met sociale regelgeving, milieunormen of mensenrechten.

Volgens ons moet een dergelijke “zorgplicht” ondernemingen verplichten om hun waardeketens te documenteren, het risico op rechtenschendingen en inbreuken in kaart te brengen, preventieve maatregelen te nemen en, desgevallend, aangerichte schade (aan mensen of hun leefmilieu) te vergoeden en te herstellen.
 

Een Europees initiatief

Verschillende landen (o.a. Frankrijk en Nederland) hebben al wetten in deze zin aangenomen, in nog meer landen (waaronder Duitsland en ook België) voert het middenveld campagne voor “zorgplicht” en overweegt de regering om zulke regels in te voeren, en ook de Europese Commissie werkt aan maatregelen om ervoor te zorgen dat bedrijven die actief zijn in Europa, wereldwijd mensenrechten respecteren.

Het is noodzakelijk dat die Europese regels streng genoeg zijn, om oneerlijke concurrentie aan banden te leggen en bedrijven aansprakelijk te kunnen houden voor schade die door hun toedoen is veroorzaakt. Het is ook belangrijk dat de Europese richtlijnen uitdrukkelijk rekening houden met werknemersrechten, en dat ervoor wordt gezorgd dat de maatregelen die bedrijven zullen nemen, tot stand komen via sociaal overleg en door ondernemingsraden kunnen worden opgevolgd.