Energieprijzen niet enkel een enorme uitdaging in België
Het is ook een uitdaging in de landen van de vzw BIS/ACLVB partnerorganisaties!
Het energiedebat en de prijsstijgingen komen dagelijks aan bod in de Belgische media. De vakbonden hebben hun leden gevraagd een petitie te ondertekenen om de loonnormwet aan te passen want “Alles wordt duurder!”. Deze petitie heeft intussen de 25.000 benodigde handtekeningen verzameld en het Belgisch parlement is nu verplicht het debat over de loonnormwet aan te gaan. De loonnormwet verhindert een eerlijke stijging van de lonen, zelfs in bedrijven die veel winst maken. Steeds meer mensen komen in de problemen want het leven wordt duurder, maar de lonen stijgen, ondanks de automatische indexering, niet in voldoende mate mee.
Maar hoe zit het in de landen van onze partnerorganisaties in Zuid-Afrika, Burundi, Burkina Faso en Senegal?
Zuid-Afrika
De consumentenprijsindex (CPI) in Zuid-Afrika staat momenteel op 5,9%. Echter, ESKOM, de enige Zuid-Afrikaanse staatsonderneming voor elektriciteit, eist een tariefverhoging van 20,5%! De prijs van elektriciteit is de afgelopen 13 jaar met 307% gestegen, veel meer dan de inflatie. Ondanks het feit dat Zuid-Afrikanen meer betalen voor stroom, worden ze geconfronteerd met een onbetrouwbare elektriciteitsvoorziening. In het midden van de Covid-19 pandemie bleken 2020 en 2021 twee van de slechtste jaren ooit op het vlak van voortdurende stroomonderbrekingen.
Deze problemen komen bovenop een enorm werkloosheidcijfer van meer dan 33%. De officiële werkloosheidsgraad houdt enkel rekening met mensen die actief op zoek zijn naar werk. Als ook de personen die geen werk hebben en niet op zoek zijn worden meegeteld is 44,4 procent van de actieve bevolking werkloos!
COSATU, de partnerorganisatie van onze vzw BIS/ACLVB in Zuid-Afrika heeft haar standpunt bekend gemaakt over de stijgende energieprijzen en riep het Energiedepartement van de Zuid-Afrikaanse regering op haar zonnepaneelprogramma voor kwetsbare huishoudens nieuw leven in te blazen, aangezien dergelijke maatregelen kunnen helpen de vraagdruk naar elektriciteit te verlichten en kwetsbare groepen beter te beschermen tegen deze steile prijsstijgingen.
Burundi
Ook in partnerland Burundi, waar onze partnervakbond COSYBU/FNTT-SI sterk vertegenwoordigd is in de transportsector, voelt de samenleving de schokken van de stijgende energieprijzen.
In februari steeg de prijs van brandstof aan de pomp plots met 11%. De vastgelegde prijzen voor een busrit, bijvoorbeeld van en naar het werk of de markt, werden op slag met 20% verhoogd. Veel Burundezen zoeken hun toevlucht tot taxi-motos of taxi-fietsen, die nog net iets goedkoper zijn dan het openbaar vervoer.
Deze motards en fietsers die mensen achterop vervoeren, hebben zo goed als nooit een geregistreerd arbeidscontract of een vast inkomen. Ook deze werkers / transporteurs uit de informele economie zagen zich genoodzaakt hun tarieven aan te passen aan de stijgende levensduurte. Lokale overheden trachtten tussen te komen in deze prijsstijgingen, omdat vele klanten hun ontevredenheid uitten. Slechts dankzij collectief onderhandelen met lokale overheden hebben deze informele werknemers bekomen dat hun inkomen mocht worden verhoogd navenant de levensduurte.
Daarmee zijn we nog ver van een geïndexeerd loon of een gegarandeerd inkomen, maar het onderstreept het belang van vrije onderhandelingen over lonen.
Burkina Faso
Burkina Faso, gelegen in het hart van West-Afrika, is een van de armste landen ter wereld. Meer dan 45,3% van de bevolking leeft er onder de armoedegrens. Door zijn Saheliaans-Sudanees klimaat valt er gemiddeld slechts 700 mm neerslag per jaar. Ondanks deze handicap, slaagt het land er al bijna 35 jaar in zijn elektriciteitskosten constant te houden, met een geschatte elektrificatiegraad van 45% in 2020.
In Burkina Faso schijnt de zon het hele jaar door. De elektriciteitsproductie komt tot stand op basis van zonne-energie. Eind 2015 bouwde Burkina Faso zijn eerste zonne-energiecentrale met een vermogen van 16 MW, die 660.000 mensen van stroom kon voorzien. Momenteel beschikt het over 5 zonne-energiecentrales met een totale capaciteit van 155 MW. Dit kon de elektriciteitskosten doen dalen (123,400 CFA franken/kWh voor gezinnen en 272,600 CFA franken/kWh voor de industrie). Vaak hoor je Burkinezen zeggen dat hun land tegen 2026 een exporteur van zonne-energie zal zijn. Wij zijn er in elk geval van overtuigd dat het gebruik van zonne-energie op grote schaal zal bijdragen tot de economische en sociale ontwikkeling van dit land.
Senegal
De prijs van elektriciteit in Senegal is plots met 10% gestegen. De regering achtte dit noodzakelijk door de stijgende olieprijzen. De bevolking is woedend over deze prijsstijging, temeer daar de regering een effectieve verlaging van de elektriciteitstarieven vanaf 2020 had beloofd, naast het feit dat Senegal een exporteur van elektriciteit zou worden na de installatie van zonne-energiecentrales.
Als gevolg daarvan hebben 33 middenveldorganisaties, verenigd in een collectief « Nio Lank » genaamd (wij weigeren), in Dakar en in verschillende andere steden van het land grote demonstraties georganiseerd om « nee te zeggen tegen de verhoging van de elektriciteitsprijzen », wat intussen reeds tot talrijke arrestaties heeft geleid.
Onze partnervakbond, de Confédération nationale des travailleurs du Sénégal – CNTS – klaagt deze drastische verhoging aan omdat ze de koopkracht van de werknemers rechtstreeks aantast. Er moeten dringend begeleidende maatregelen worden getroffen om de impact ervan op de werknemers en werkneemsters in precaire arbeidssituaties op te vangen.