Kwaliteit van de werkgelegenheid in Brussel

ACLVB laat haar afgevaardigden aan het woord

ACLVB, de Liberale Vakbond, peilde bij haar afgevaardigden in 122 Brusselse ondernemingen uit 26 verschillende sectoren naar de realiteit op het terrein. Bedoeling van de enquête, die plaatsvond in januari en februari 2025, was een stand van zaken op te stellen omtrent de kwaliteit van de tewerkstelling in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, met aandacht voor tal van concrete aspecten: sociale dialoog, stabiliteit van de werkgelegenheid, werksfeer, opleidingsperspectieven, evenwicht tussen werk en privéleven, gelijk loon, enz. De resultaten bevestigen wat onze vertegenwoordigers elke dag vaststellen: onze aanwezigheid is de garantie voor het behoud van de kwaliteit van de jobs, maar er is op dat vlak nog veel werk aan de winkel voor de Brusselse werknemers.

"Het gaat vaak over werkgelegenheid in Brussel, maar zelden over de kwaliteit van de jobs. Het is nochtans onmogelijk om tekorten, ongelijkheden of burn-out effectief te bestrijden zonder oog te hebben voor de realiteit in de bedrijven", stelt Michaël Dufrane, Brussels Gewestsecretaris ACLVB.

Gebrek aan vertrouwen in werknemersvertegenwoordigers

Hoewel de sociale dialoog verondersteld wordt een centrale rol te spelen in de verbetering van de arbeidsomstandigheden, is die in de praktijk nog verre van optimaal. Onze enquête toont een positief gemiddelde van 6,73/10 wat betreft het respect voor sociaal overleg, een verdienstelijke score die ongetwijfeld verband houdt met wettelijke verplichtingen. Maar dit gemiddelde daalt tot 5,83 als het gaat om de beoordeling van het vertrouwen van de werkgever in de werknemersvertegenwoordigers en tot 5,03 als het gaat om de vraag of ze al dan niet betrokken worden bij de toekomstperspectieven van het bedrijf.

"De wet respecteren is één ding. Werken in vertrouwen is iets anders. Maar plannen delen en afgevaardigden betrekken bij toekomstige projecten is nog ingewikkelder voor werkgevers. Managen betekent vooruit plannen! En onze bekommernis is ervoor te zorgen dat werknemers een plaats hebben in de toekomst van bedrijven. In een vroeg stadium handelen is over het algemeen doeltreffender dan tussenbeide komen wanneer de beslissingen al genomen zijn en er weinig manoeuvreerruimte overblijft", legt Michaël Dufrane uit.
 

Grote verschillen tussen sectoren

Of het nu gaat om werkstabiliteit, het recht op opleiding voor alle categorieën werknemers of maatregelen om morele intimidatie te voorkomen, de ACLVB stelt grote onderlinge verschillen vast tussen de sectoren. Ziekenhuizen, horeca en transport scoren vaak slecht, terwijl dit uitgerekend de sectoren zijn waar tekorten heersen.

"Onhoudbare werkomstandigheden kunnen leiden tot arbeidsongeschiktheid of tot ongewenst ontslag. En we weten dat elke vorm van afwezigheid een negatieve impact heeft op de aanwezige teams. Daarin zien we dat de kwaliteit van banen een fundamentele kwestie is, en een van onze topprioriteiten als vakbond", aldus Michaël Dufrane.
 

Loongelijkheid: het gebrek aan transparantie blijft

Gelijke verloning voor mannen en vrouwen wordt over het algemeen nageleefd in bedrijven, met een score van 7,12, maar blijft moeilijk te realiseren door het ontbreken van duidelijke instrumenten om de verschillen te meten. In bedrijven met meer dan 50 werknemers moet de werkgever om de 2 jaar een gedetailleerd onderzoeksrapport maken van de loonstructuur van het bedrijf en die voorleggen aan de Ondernemingsraad. Het doel is na te gaan of het verloningsbeleid van het bedrijf genderneutraal is.

"We wilden weten of de teams op de hoogte waren van dit rapport. De resultaten waren niet erg goed: 62% van de respondenten was niet op de hoogte. Verrassend, aangezien dit analyserapport in bepaalde gevallen verplicht is. We moeten onze teams dus blijven sensibiliseren", weet Patricia De Marchi, adviseur van de Brusselse Regionale van ACLVB.
 

Onze aanbevelingen voor een ambitieus gewestelijk beleid

Op basis van deze bevraging heeft de ACLVB een aantal prioritaire aanbevelingen geformuleerd voor de Brusselse beleidsverantwoordelijken:

• Knelpuntberoepen aantrekkelijker maken door de arbeidskwaliteit te verbeteren
  In veel sectoren met een tekort is het het gebrek aan fatsoenlijke werkomstandigheden dat mensen tegenhoudt. Actie ondernemen op het vlak van arbeidskwaliteit is een van de sleutels om deze beroepen weer aantrekkelijk te maken.
• Arbeidskwaliteit meten op sectoraal niveau, in samenwerking met lokale spelers
  In Brussel maken structuren zoals de centra voor beroepsopleiding (Digitalcity, Logisticity, Construcity, HorecaBePro, Technicity, platform non-profit) een gerichte aanpak per sector mogelijk. Dit maakt vergelijkingen relevanter en actie doeltreffender.
• Sectorspecifieke sociale indicatoren ontwikkelen om bedrijven te responsabiliseren
  Het doel is om elk bedrijf in staat te stellen zichzelf binnen zijn sector te positioneren, slechte praktijken te identificeren en de verspreiding van goede praktijken aan te moedigen.

In dit verband heeft het Brussels Regionaal Comité zijn Regionaal Bureau de opdracht gegeven om een structureel instrument te ontwikkelen voor het vergelijken van de kwaliteit van de werkgelegenheid tussen bedrijven en tussen sectoren, om zo goede praktijken en probleemsituaties te identificeren. "Met deze enquête wilden we een nuttig instrument creëren voor onze afgevaardigden, sociale partners en beleidsverantwoordelijken. Vandaag willen we overgaan naar de volgende fase: deze diagnose omzetten in een hefboom voor actie", besluit Michaël Dufrane.

Jobkwaliteit is een essentiële hefboom voor het welzijn van werknemers en voor een duurzame economie. De ACLVB zal dit engagement samen met haar afgevaardigden nastreven, ten dienste van een meer rechtvaardige en mensvriendelijke arbeidswereld.