In België kennen we een systeem van automatische loonindexering, alhoewel er bepaalde uitzonderingen zijn waarbij dat niet zo is, waarbij de lonen, uitkeringen en pensioenen worden aangepast aan de evolutie van de index. Dit kan gaan om een aanpassing zodra de spilindex overschreden is, maar ook om periodieke indexeringen of indexeringen d.m.v. een vast percentage.
Het indexcijfer wordt berekend door de Algemene Directie van de Statistiek (FOD Economie), die dit cijfer maandelijks voorlegt aan de paritair samengestelde Indexcommissie, waar ook de ACLVB lid van is. Daarnaast wordt de consumptieprijsindex (sinds 2014) ook jaarlijks geactualiseerd, aan de hand van methodologische wijzigingen en het aanpassen van de productenkorf. De Indexcommissie is bevoegd om in dat kader hervormingen voor te leggen en te onderzoeken. Tegen het einde van het jaar geven de leden dan steeds een advies aan de minister van Economie.
Eind 2018 heeft de Indexcommissie opnieuw een unaniem advies goedgekeurd over de jaarlijkse actualisering, die in dit geval dus betrekking heeft op de actualisering van de nationale consumptieprijsindex (CPI) 2019. De actualisering moet ervoor zorgen dat de representativiteit van de index verder versterkt wordt. Het advies heeft onder meer betrekking op volgende zaken:
- De laatste jaren heeft men de manier waarop de private huurprijzen gemeten worden sterk verbeterd. Onder meer door steeds dezelfde woning te blijven opvolgen worden prijsverhogingen bij verandering van huurder beter gecapteerd. Daarnaast wordt de steekproef waarbij men de huurprijzen opvraagt stelselmatig uitgebreid, ondertussen is men geëvolueerd van 1.000 woningen in 2014 naar 2.050 woningen in 2018. De Indexcommissie vraagt om ook in 2019 de voorgestelde uitbreidingsgolven verder te zetten.
- Naar jaarlijkse gewoonte wordt de productenkorf uitgebreid, voornamelijk op voorstel van de vakbonden. Hierbij gaan we onder meer kijken naar nieuwe technologische ontwikkelingen, en bekijken we welke productgroepen nog bijkomende getuigen kunnen gebruiken om de representativiteit van de betrokken productgroepen te versterken.
De volgende getuigen worden toegevoegd aan de indexkorf: huur van een studentenkamer, uurtarief van een dakwerker, vervangen van een deurslot, thermische kompressen (cold/hot packs), tweedehandswagens, kookboeken, consultatie van diëtist, tatoeage en kinderwagen.
- Sinds 2016 worden voor ± 22 % van de producten in de index scannerdata gebruikt voor de prijsregistratie. Dit zijn kassagegevens van supermarkten die worden doorgestuurd naar de FOD Economie, al gaat het vandaag enkel nog maar om Carrefour, Colruyt en Delhaize. Daarnaast gebruikt men sinds vorig jaar ook een andere technologie die het toelaat om de prijzen van bepaalde getuigen nog beter te registreren, namelijk webscraping. Webscraping is een techniek die het toelaat om automatisch gegevens af te halen van het internet. Gezien het toenemend belang van e-commerce is dit positief voor de representativiteit. Daarnaast is het ook een veel efficiëntere en effectievere manier om prijsgegevens te verzamelen dan klassieke prijsopnames bij een beperkt staal van producten in fysieke winkels.
- Webscraping wordt vandaag al gebruikt voor de prijsregistratie van DVD’s, Blu-rays, videogames en internationale treintickets. De Indexcommissie gaat er nu mee akkoord, na een gedetailleerd onderzoek van de administratie, om over te gaan tot het gebruik van webscraping voor een aantal nieuwe productgroepen: schoenen, studentenkamers, tweedehandswagens en hotelkamers. De Indexcommissie vraagt echter om steeds de nodige voorzichtigheid aan de dag te leggen bij beslissingen over de eventuele toepassing van webscraping bij nieuwe productgroepen, om er zeker van zijn dat de online gemeten prijsevolutie overeenstemt met wat consumenten effectief betalen in fysieke winkels.
- De prijzen van verschillende productgroepen in de index worden opgevolgd aan de hand van eigen specifieke methodologieën, die op regelmatige basis geëvalueerd en indien nodig aangepast worden. Zo wordt er vanaf 2019 een nieuwe methodologie voor de opvolging van de prijzen van bankdiensten geïmplementeerd en worden de profielen die gebruikt worden bij de prijsregistratie van telecomdiensten zoals elk jaar geüpdatet.
- De gewichten van de verschillende producten en diensten in de index worgen gebaseerd op het Huishoudbudgetonderzoek (HBO) dat tweejaarlijks wordt uitgevoerd bij een representatief staal van Belgische gezinnen. Zo werden de gewichten van de index in 2018 aangepast op basis van het HBO van 2016, waarvan de resultaten in de loop van 2017 beschikbaar waren. Daarnaast wordt er ook elk jaar een update van de gewichten doorgevoerd op basis van de prijsevolutie van het afgelopen jaar. Wanneer producten duurder worden, zal hun gewicht immers toenemen in de totale uitgaven van gezinnen, en omgekeerd. Die “price-update” vindt ook voor de index van 2019 opnieuw plaats.
Dankzij de integratie van enkele nieuwe producten en diensten in de index en verschillende methodologische wijzigingen, die allen zorgvuldig voorbereid en geanalyseerd werden onder toezicht van de sociale partners, zal de representativiteit van onze index opnieuw verder versterkt worden. De inflatiemeting in België behoort kwalitatief tot de beste in de wereld, wat ervoor zorgt dat onze lonen en uitkeringen op de juiste manier worden aangepast aan de veranderende levensduurte. De ACLVB zal er ook in de toekomst verder op blijven toezien dat de kwaliteit en de representativiteit van de index gegarandeerd blijft.