De zesde staatshervorming en mobiliteit

Met de zesde staatshervorming zijn er op het vlak van mobiliteit en verkeersveiligheid bijkomende bevoegdheden overgedragen van het federale niveau naar het Vlaamse Gewest, het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en het Waalse Gewest.

Doel:

• een efficiëntere Federale Staat  en een grotere autonomie voor de deelstaten bewerkstelligen,
• de verkeersveiligheid versterken, rekening houdend met de objectieve verschillen op het vlak van de mobiliteit in de gewesten.

De belangrijkste aanpassingen gebeurden op het gebied van de binnenvaart en het wegvervoer.
De derde staatshervorming van 1988 kende reeds gewestbevoegdheden toe voor ‘de openbare werken en vervoer’.  Met de zesde staatshervorming werden hieraan bevoegdheden toegevoegd.
De gewesten zijn bijvoorbeeld nu bevoegd voor de minimale technische veiligheidsnormen voor het bouwen en onderhouden van wegen en hun aanhorigheden.

Ook werd een nieuwe gewestelijke aangelegenheid toegekend: ‘het verkeersveiligheidsbeleid’. Daaronder valt bijvoorbeeld de bevoegdheid van de gewesten om snelheidsbeperkingen op de openbare wegen te bepalen (behalve autosnelwegen) en de rijopleidingen en rijscholen.

De federale overheid blijft echter een belangrijke rol spelen. Zo is er het opstellen van algemene politieregels (voor het wegverkeer), het bepalen van de kennis en de vaardigheden die nodig zijn voor het besturen van voertuigen, de handhaving door de politie enz.

De bevoegdheden omtrent controle en bepalen van de sancties werden ook verdeeld: die bepalingen die geregionaliseerd worden, kunnen niet enkel door de bevoegde politiediensten maar ook door de gewestelijke overheden gecontroleerd worden en zij zullen eveneens de sancties bepalen.

Dit alles betekent concreet dat we in België 4 ministers van Mobiliteit hebben, die enerzijds hun eigen beleid kunnen voeren en anderzijds verplicht moeten samenwerken. Ze mogen ook hun bevoegdheidsgebied niet overschrijden.

Nu reeds bestaan er echter talrijke geschillen over de afbakening van deze bevoegdheidsgebieden, die zelfs leiden tot procedures voor de Raad van State.

Daarenboven is op Europees niveau heel wat regelgeving multimodaal terwijl er in België een scheiding van bevoegdheden werd teweeggebracht voor diverse tansportmodi. In België zijn de gewesten bijvoorbeeld bevoegd voor het vervoer over weg en water en is de federale overheid bevoegd voor de spoorwegen (NMBS).