De regering is het eens geraakt over de loopbaanvoorwaarden (effectieve tewerkstelling en gelijkgestelde periodes) die vereist zijn om recht te hebben op het voltijds en deeltijds minimumpensioen. Ze heeft ook de pensioenbonus opnieuw ingevoerd om werknemers aan te moedigen hun beroepsloopbaan te verlengen.
In afwachting van het inhoudelijke debat over de toekomst van de pensioenen, dat ook in de Nationale Arbeidsraad zal worden gevoerd, gaat de regering door met de hervorming van het stelsel. Op 17 juli hebben de ministers overeenstemming bereikt over een tekst die nog in een wetsontwerp moet worden omgezet voordat hij via het federaal Pensioen-comité aan de sociale partners wordt voorgelegd. Volgende informatie is dus nog geen wetgeving.
RECHT OP MINIMUMPENSIOEN
Het pakket maatregelen waartoe voor het parlementaire reces is besloten, bevat een aanvullende voorwaarde voor het minimumpensioen. Voor elk jaar van iemands loopbaan wordt een pensioeninkomen berekend op basis van het ontvangen loon en de gezinssituatie van de werknemer. Als het uiteindelijke pensioenbedrag onder een bepaald bedrag ligt, kan onder bepaalde voorwaarden een gewaarborgd minimumpensioen worden toegekend. Het bedrag van dit minimumpensioen hangt af van het aantal effectieve of gelijkgestelde loopbaanjaren. Het zeer liberale beginsel (in de filosofische zin van het woord) dat men zijn pensioen als het ware moet verdienen, blijft aldus behouden.
TOEKENNINGSVOORWAARDEN
Voltijds. Om voor het gewaarborgd minimumpensioen in aanmerking te komen, moet een loopbaan van ten minste 30 jaar worden aangetoond, d.w.z. 2/3 van een volledige loopbaan of 30/45. Of een loopbaanjaar al dan niet in aanmerking wordt genomen, wordt beoordeeld aan de hand van een streng en een soepel criterium.
Volgens het streng criterium wordt een loopbaanjaar alleen in aanmerking genomen als in dat kalenderjaar ten minste 208 voltijdse dagen (gelijkgesteld/effectief gewerkt) zijn bewezen.
Deeltijds. Het soepel criterium, ingevoerd om deeltijdse werknemers toe te laten om ook recht op een gewaarborgd minimumpensioen te kunnen opbouwen, bepaalt dat ook kalenderjaren waarin minstens 156 voltijdse (gelijkgestelde/effectief gewerkte) dagen aangetoond kunnen worden, in aanmerking genomen worden.
Voor het bereiken van de loopbaanvoorwaarde wordt geen rekening gehouden met geregulariseerde tijdvakken, tijdvakken toegekend als uit de echt gescheiden echtgenoot en jaren gewerkt als statutair ambtenaar. Er wordt wel rekening gehouden met perioden gewerkt als zelfstandige in hoofdberoep.
PENSIOENBEDRAG
Het bedrag van het gewaarborgd minimumpensioen is verschillend voor de gepensioneerde die recht heeft op een rustpensioen voor een alleenstaande, een gezinspensioen, een overlevingspensioen of een overgangsuitkering. (zie tabel)
De in de tabel vermelde bedragen worden uiteraard enkel toegekend bij een volledige loopbaan (=45/45). In geval van een onvolledige loopbaan moet het bedrag van het gewaarborgd minimumpensioen geproratiseerd worden.
-
Voor het voltijds gewaarborgd minimumpensioen gebeurt de proratisering aan de hand van de loopbaanbreuk. De teller is beperkt tot het aantal kalenderjaren die telkens ten minste 52 voltijdse (gelijkgestelde/effectief gewerkte) dagen bevatten. De teller kan de noemer niet overschrijden.
Voorbeeld: een werknemer werkte 35 jaar voltijds en gedurende 4 jaar slechts 30 dagen per jaar. De werknemer voldoet aan het streng criterium. Het bedrag van het gewaarborgd minimumpensioen zal echter worden beperkt tot 1 168,83 euro [1 502,78 x (35/45)]. -
Voor het deeltijds gewaarborgd minimumpensioen gebeurt de proratisering ook aan de hand van de loopbaanbreuk, maar er wordt voor de berekening van de breuk rekening gehouden met alle gewerkte of gelijkgestelde dagen.
Voorbeeld: een werknemer werkte gedurende 10 jaar voltijds, gedurende 5 jaar 4/5 en gedurende 20 jaar halftijds. Hij of zij komt niet in aanmerking voor het voltijds gewaarborgd minimumpensioen, maar wel voor het deeltijds gewaarborgd minimumpensioen. Het bedrag van het gewaarborgd minimumpensioen zal worden beperkt tot 801,48 euro [1 502,78 x (7 488 / 14 040)].
Naast de toekenningsvoorwaarden die we hierboven toelichtten, zal een werknemer ook een minimum aantal effectief gewerkte dagen moeten aantonen om aanspraak te kunnen maken op het minimumpensioen.
BIJKOMENDE TOEKENNINGSVOORWAARDE
Om aanspraak te kunnen maken op een voltijds gewaarborgd minimumpensioen zal iedereen die 53 jaar of jonger is op 1 januari 2024, in de toekomst 20 x 250 = 5 000 voltijdse effectief gewerkte dagen moeten kunnen aantonen. Om aanspraak te kunnen maken op een deeltijds gewaarborgd minimumpensioen zijn dat 20 x 156 = 3 120 voltijdse effectief gewerkte dagen. Voor de oudere leeftijdscategorieën wordt voorzien in een overgangsregeling en er is een vrijstelling voorzien voor wie op 1 januari 2024 in aanmerking zou komen voor een minimum-pensioen op basis van de toegangsvoorwaarden die we hierboven beschreven.
Als we voor ogen houden dat een volledige voltijdse loopbaan van 45 jaar bestaat uit 45 x 312 = 14 040 voltijdse dagen, dan moet men in het streng criterium iets meer dan 16 jaar voltijds hebben gewerkt. Wie kan gebruikmaken van het soepel criterium, moet 10 jaar voltijds hebben gewerkt ofwel 20 jaar halftijds.
AFWIJKING OP DE REGEL
De regering heeft gelukkig zelf al beseft dat een aantal situaties (waarin vaker vrouwen dan mannen voorkomen) een afwijking op de regel vereisen; zo blijven volgende gelijkgestelde periodes gelijkgesteld met effectieve arbeid:
- moederschapsverlof
- borstvoedingsverlof
- palliatief verlof
- periodes van inactiviteit vanwege handicap die werd erkend door de DG Personen met een handicap
Daarnaast heeft de regering voorzien dat voor periodes waarvoor een werknemer een uitkering heeft ontvangen van het RIZIV, de DG Personen met een handicap of Fedris, een vermindering kan worden toegekend op het aantal effectief gewerkte dagen als de periode minstens 5 jaar duurde. Dergelijke periodes kunnen met andere woorden zorgen voor een versoepeling van de bijkomende effectieve te-werkstellingsvoorwaarde.
(HER)INVOERING VAN DE PENSIOENBONUS
De pensioenbonus waarover de regering een akkoord bereikte, zal gedurende maximaal 3 jaar opgebouwd kunnen worden vanaf het moment waarop men voldoet aan de voorwaarden voor het vervroegd pensioen of vanaf het ogenblik dat de wettelijke pensioenleeftijd wordt bereikt (met maximaal 30 gelijkgestelde kalenderdagen per kalenderjaar). De pensioenbonus zou enkel worden toegekend aan wie effectief aan het werk is de eerste dag waarop de pensioenbonus zal worden opgebouwd. De hoogte van de pensioenbonus is nog niet gekend.