Het voorontwerp van wet van de regering voert een vermoeden van loontrekkende tewerkstelling in voor werkers van ‘digitale platformen die opdracht geven’. Verder voorziet het dat de wet inzake arbeidsongevallen van toepassing is op platformwerkers, ongeacht of ze in loondienst zijn of zelfstandig zijn.
Een ‘opdrachtgevend’ digitaal platform wordt geacht een beslissings- of controlebevoegdheid te kunnen uitoefenen over de wijze waarop de diensten moeten worden verricht en over de arbeidsvoorwaarden of de verloning. Voor digitale platforms die opdrachten geven, voorziet het voorontwerp van wet dat arbeidsrelaties tot het bewijs van tegendeel worden verondersteld te worden uitgevoerd onder de voorwaarden van een arbeidsovereenkomst wanneer ten minste aan 3 van de volgende 8 criteria of 2 van de laatste 5 criteria is voldaan:
- de platformexploitant kan exclusiviteit eisen
- de platformexploitant kan geolokalisering gebruiken voor andere doeleinden dan de goede werking van zijn basisdiensten
- de platformexploitant kan de vrijheid van de platformwerker in de manier waarop het werk wordt uitgevoerd, inperken
- de platformexploitant kan de inkomstenniveaus van een platformwerker beperken
- de platformexploitant kan van een platformwerker eisen dat hij of zij zich houdt aan dwingende voorschriften inzake voorkomen, het gedrag ten aanzien van de afnemer van de dienst of de uitvoering van het werk
- de platformexploitant kan de prioritering van toekomstige werkaanbiedingen en/of het bedrag dat voor een job wordt geboden en/ of de bepaling van de rangschikking bepalen door gebruik te maken van de verzamelde informatie en door de uitvoering van de prestatie door de platformwerkers te controleren
- de platformexploitant kan de vrijheid van arbeidsorganisatie (uren, afwezigheden, enz.) inperken
- de platformexploitant kan de mogelijkheid voor de platformwerker inperken om buiten het platform een klantenbestand op te bouwen of om werkzaamheden voor een derde te verrichten.
Bewijslast
De toepassing van deze criteria dreigt het vermoeden van loontrekkende tewerkstelling te verzwakken. Als elke platformwerker moet aantonen dat aan de criteria wordt voldaan, dreigt dit erg ingewikkeld te worden gezien de economische situatie van de meeste platformwerkers, waardoor ze niet systematisch naar de rechter kunnen stappen om de toepassing van dit vermoeden te vorderen.
Bovendien kan men zich voorstellen dat sommige platformen zullen proberen te vermijden onder deze criteria te vallen door een arsenaal aan argumenten te gebruiken of door hun overeenkomsten met werknemers enkel aan te passen om deze criteria te omzeilen.
De ACLVB was vragende partij om een weerlegbaar vermoeden van loontrekkende tewerkstelling voor alle platformwerkers zonder dat er aan enige criteria dient te worden voldaan. We herinneren eraan dat de Rechtbank van Brussel reeds in het Deliveroo-arrest van 8 december 2021 het vermoeden van loontrekkende tewerkstelling van verschillende koeriers had omgekeerd op basis van de algemene criteria van de wet van 27 december 2006. Aangezien de algemene criteria in dit voorontwerp niet zijn gewijzigd, kan dezelfde situatie zich voordoen en zouden veel platformwerkers dit vermoeden van loontrekkende tewerkstelling dan omgekeerd kunnen zien worden.
Arbeidsongevallen
Dit voorontwerp van wet bepaalt dat de wet op arbeidsongevallen ook van toepassing is op:
- platformwerkers die een activiteit tegen vergoeding verrichten voor een opdrachtgevend digitaal platform, ongeacht of zij in loondienst of zelfstandige zijn
- de platformexploitant
Dit betekent dat alle platformwerkers beschermd zullen zijn in geval van een arbeidsongeval, ongeacht hun status. Er moet nog voor worden gezorgd dat deze bescherming ook zal gelden voor werknemers die in het kader van de deeleconomie werken, aangezien dit niet aan bod komt in de ontwerptekst.