Beoordeling triloogdeal over Europese begrotingsregels

Zonder verbeteringen is geen akkoord beter dan dit slecht akkoord

Zaterdagmorgen 10.02.2024 sloten de triloogonderhandelaars een politiek akkoord over de vernieuwde Europese begrotingsnormen.  De verstrengingen die zowel het Europees Parlement als de Raad aanbrachten op het oorspronkelijk voorstel van de Europese Commissie werden in het akkoord bevestigd. Dit maakt het akkoord voor de Belgische vakbonden onverteerbaar en we roepen onze regering en onze Europarlementsleden op het akkoord in de huidige vorm niet  goed te keuren.

Het akkoord beoogt drie grote doelstellingen te verenigen :

• Budgettair terug orde op zaken stellen, na de opschorting van de begrotingsregels tijdens de pandemie en de energieprijzencrisis, die een toegenomen schuld en oplopende begrotingstekorten met zich meegebracht had;
• Ruimte vrijwaren voor de vele investeringen die in het licht van de digitale en energietransitie de komende jaren heel erg nodig zijn;
• De sociale objectieven zoals verwoord in de Europese Pijler van Sociale Rechten vrijwaren, met een opwaartse sociale convergentie, te monitoren via het social convergence framework.

Spijtig genoeg voorziet het akkoord (té) harde regels voor het budgettaire luik en vooral lippendienst aan de twee andere doelstellingen.  Er werden onnodig strenge ‘garanties’ voor de beheersing van het begrotingstekort en voor de schuldafbouw voorzien:

• In het oorspronkelijke voorstel van de Commissie moest de schuldgraad van landen met een hoge schuld enkel op een dalend pad komen, na een overgangsperiode, zonder kwantitatieve criteria.  Volgens het triloogakkoord moet de schuldgraad van elk land met een schuldgraad tussen  60% en 90% v/h bbp onmiddellijk met een vast ritme van 0.5 procentpunt per jaar dalen. Landen met een schuldgraad groter dan 90% moeten de schuld onmiddellijk doen dalen met 1 procentpunt per jaar.  Dit zet een meerderheid van de EU-lidstaten onmiddellijk in besparingsmodus en maakt meer investeringen nauwelijks mogelijk.
• De Maastrichtbegrotingsnorm van 3% wordt verstrengd tot een “veilige” norm voor het structureel tekort van 1.5% v/h bbp voor elke lidstaat met een schuldgraad groter dan 60% v/h bbp.

De enige vooruitgang inzake investeringen is de opening om de nationale cofinanciering van projecten die meegefinancierd worden door Europese fondsen niet mee te rekenen voor de netto-uitgavengroeinorm[1]. Dit volstaat echter niet om te kunnen voldoen aan de enorme investeringsnoden. De Belgische sociale partners hebben er in een advies in het kader de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven voor gepleit om (bepaalde) netto-overheidsinvesteringen buiten de netto-uitgavennorm te houden.  Daarnaast is er voor het broodnodige vervolg op de Herstel- en Veerkracht Faciliteit (RRF) die afloopt in 2026 voorlopig geen enkel engagement genomen. Nochtans zijn veel actoren waaronder ook de Belgische sociale partners voorstander van een dergelijk vervolginstrument.[2]

Terwijl de VS en andere geopolitieke blokken gigantische middelen voorzien om de energietransitie door te voeren bindt de EU met de nieuwe begrotingsregels de handen en de voeten van de lidstaten, waardoor Europa onvermijdelijk achterop zal lopen.  Erger : de engagementen genomen in de Green Deal kunnen met deze begrotingsregels onmogelijk uitgevoerd worden.

Ook de voornemens om een plaats te geven aan sociale objectieven in het Europees Semester zijn mooi, maar blijven zonder budgettaire ruimte een lege doos.

Zonder fundamentele wijzigingen aan het triloogakkoord in de komende periode, verwerpen de Belgische vakbonden dit akkoord en roepen ze de regering en de Europarlementsleden op hetzelfde te doen.  Geen akkoord is beter dan dit slecht akkoord dat geen antwoord toelaat op de uitdagingen waar Europa voor staat.