Plan voor de strijd tegen sociale fraude en economische uitbuiting van werknemers

De Ministerraad heeft op 4 februari zijn plan voor de strijd tegen sociale fraude en sociale dumping goedgekeurd. Het bevat heel wat punten die door de sociale partners werden benadrukt. Het plan wil onder meer het concurrentievermogen herstellen van de ondernemingen die het slachtoffer zijn van deze vorm van oneerlijke concurrentie en de veiligheid van de werknemers waarborgen.

Het plan legt het strategisch en politiek referentiekader vast voor de bestrijding van sociale fraude en sociale dumping voor een periode van 4 jaar (2022-2025). De sociale partners werden bij de ontwikkeling ervan betrokken via de Nationale Arbeidsraad, die hierover twee adviezen uitbracht (nr. 2227 en nr. 2254). "Het is de eerste keer dat een strategisch plan wordt voorgesteld terwijl het Sociaal Strafwetboek de opstelling van dit plan al meer dan 3 jaar verplicht stelt", merkt Hadrien Vanoverbeke van de ACLVB-studiedienst op. “Het is dus al een goede zaak dat dit plan bestaat.”
 

Informatie uitwisselen

In hun adviezen drongen de vertegenwoordigers van werknemers en werkgevers aan op de noodzakelijke samenwerking tussen de sociale partners en de sociale-inspectiediensten met betrekking tot de fraudeverschijnselen. "We weten wat er op het terrein gebeurt en we verwachten in ruil daarvoor door de inspecteurs voor toezicht op de sociale wetten geïnformeerd te worden over wat ze ontdekken via de nieuwe elektronische middelen die hen ter beschikking worden gesteld", gaat Hadrien Vanoverbeke verder. “We vragen bijzondere aandacht voor nieuwe vormen van werk. De sociale fraude die via bepaalde platforms van de deeleconomie wordt bedreven, vormt oneerlijke concurrentie voor kmo's en zelfstandigen, en leidt tot een gebrek aan sociale bescherming voor platformwerkers. Het plan vermeldt - en dat is een goede zaak - dat er ook aandacht moet zijn voor niet-erkende digitale platforms, aangezien een aantal belangrijke en internationale spelers in de deeleconomie ontbreken op de lijst van erkende platforms.”
 

Op het terrein

Om het stadium van nobele intenties te overstijgen, moeten de sociale inspectiediensten nog over voldoende gekwalificeerd personeel beschikken. “Het regeerakkoord voorziet dat het aantal sociale inspecteurs geleidelijk zal worden verhoogd tot de normen die worden aanbevolen door de Internationale Arbeidsorganisatie. Het strategisch plan rekent daarop en we zullen erover waken. We zullen er eveneens op toezien hoe het op het terrein zal gebeuren, want bepaalde doelstellingen in het plan worden geformuleerd zonder dat altijd bekend is hoe de controles concreet zullen worden uitgevoerd.”
 

Veiligheid en gezondheid

Lonen spijzen de overheidsbegroting via de belastingen en de sociale zekerheid via de bijdragen. Sociale fraude ondermijnt dus de solidariteit tussen burgers en creëert oneerlijke concurrentie tussen bedrijven. Bij de voorstelling van het plan door de Sociale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (de SIOD is elk jaar verantwoordelijk voor het opstellen
van een operationeel actieplan tegen fraude), benadrukte de minister van Werk ook het verband tussen sociale fraude en veiligheid, welzijn en gezondheid van alle werknemers.

Gezien de ambitieuze maatregelen van dit plan worden vanuit bepaalde hoek vraagtekens geplaatst bij het gebrek aan aandacht van overheden voor de bestrijding van belastingontduiking, die nochtans veel hogere bedragen betreft.

De 7 strategische doelstellingen van het plan voor de strijd tegen sociale fraude en sociale dumping

1. Sociale fraude en sociale dumping verminderen door de Europese en internationale samenwerking te versterken.
2. Het waarborgen van het concurrentievermogen van onze bedrijven en daarmee het garanderen van eerlijke concurrentie.
3. Een inclusieve arbeidsmarkt creëren die de veiligheid en de gezondheid op het werk garandeert voor alle werknemers.
4. Versterking van de inspectiediensten om te zorgen voor een grotere capaciteit om op te treden en een grotere slagkracht.
5. Vereenvoudiging van de administratie (met inbegrip van de digitalisering), de wetgeving en verbetering van de informatie om de transparantie te vergroten, onbedoelde onregelmatigheden te voorkomen en social engineering te bestrijden.
6. Verhogen van het risico om gepakt te worden en verbeteren van de effectiviteit van de sancties.
7. Het voorkomen van sociale fraude.