Begroting 2022: maatregelen omtrent de arbeidsmarkt
Op 12 oktober bereikte de regering-De Croo haar langverwachte begrotingsakkoord, waarbij ook allerhande andere maatregelen omtrent de hervorming van de arbeidsmarkt mee het bad werden in getrokken. Die maatregelen zitten nog slechts in het stadium van politieke besluitvorming. De technische details en uitvoeringsmodaliteiten zijn dus nog niet beschikbaar.
De maatregelen met betrekking tot de arbeidsmarkt roepen op zijn minst grote vraagtekens op omwille van de zeer open formuleringen die gebruikt werden.
Telewerk vragen
De regering wil dat de praktijk van het telewerken verworven blijft. Daarom acht ze het wenselijk om aan de werknemers een recht toe te kennen om aan hun werkgever te vragen voortaan structureel deels aan telewerk te kunnen doen voor functies die gedeeltelijk of volledig in telewerk kunnen worden uitgevoerd.
De werkgever kan dat weigeren, maar dan moet dit gemotiveerd worden. Indien de werkgever instemt, zullen de werkgever en de werknemer de concrete modaliteiten van het structurele telewerk onderling regelen binnen het kader van cao 85.
Aan de sociale partners wordt gevraagd om hierover voorstellen aan de regering te doen. Die notificatie heeft een belangrijke impact op de lopende gesprekken binnen de NAR rond telewerk, die erin bestaan het huidig wetgevend kader rond telewerk na de coronacrisis te evalueren. De ACLVB is alvast tevreden dat haar vraag om een recht op telewerk te vragen bij de werkgever werd meegenomen in de finale regeringsbeslissingen.
Meer flexibiliteit
De regering voorziet dat de Nationale Arbeidsraad wordt verzocht zich uit te spreken over hoe uitvoering moet worden gegeven aan de
Europese rechtspraak omtrent de registratie van de arbeidstijd.
De regering doet een voorstel:
- een voltijdse betrekking in 4 dagen in plaats van 5 dagen presteren
- gedurende een week meer arbeidsuren presteren en in ruil daarvoor gedurende een andere week minder arbeidsuren presteren
- gedurende bepaalde momenten van de dag (bv. vanaf een bepaald uur ’s avonds) en/of de week (bv. in het weekend) gedeconnecteerd zijn van communicatie gelinkt met het werk
- de wettelijke minimumtermijn waarbinnen de uurroosters moeten worden meegedeeld aan deeltijdse werknemers met een variabel uurrooster
De regering geeft evenwel in haar notificatie onmiddellijk te kennen dat de gemiddelde arbeidsduur per week ongewijzigd blijft en dat
er moet over worden gewaakt dat bepaalde maxima per dag en per week niet worden overschreden.
Individueel opleidingsrecht
De regering voorziet dat elke werknemer een individueel recht op opleiding zal hebben, gelijk aan 5 dagen per jaar en per voltijds equivalent (VTE).
Die 5 dagen per VTE betreffen een gemiddelde over meerdere jaren. Het is dus mogelijk dat een werknemer in een bepaald jaar meer dan 5 dagen opleiding zal krijgen en in een ander jaar minder.
De regering wil de uitvoering van het recht op opleiding flexibel maken. Dat betekent onder andere dat een werknemer geconfronteerd kan worden met het feit dat men hem gedurende 4 jaar geen opleiding laat volgen om dan in het 5de jaar een opleiding van 25 dagen te laten volgen. Men kan zich in die constructies wel al vragen stellen over het effectieve opleidingsrecht voor werknemers die minder dan 5 jaar bij een werkgever werken, misschien wel de doelgroep die in eerste instantie het meest nood heeft aan opleiding.
Een heikel punt blijft de afwezigheid van enig sanctiemechanisme indien de opleidingsverplichting niet wordt gerespecteerd door de werkgever.
Een laatste betreurenswaardig punt is het uitzonderingsregime voor kmo’s van minder dan 10 en 20 werknemers. Werknemers zullen daardoor niet dezelfde opleidingsrechten hebben, afhankelijk van de grootte van hun bedrijf.
Transitietrajecten
De regering voorziet dat een werkgever voortaan een transitietraject zal kunnen voorstellen aan een werknemer in het kader van een ontslag. Ook de werknemer kan aan de werkgever vragen om een transitietraject aangeboden te krijgen. Via een transitietraject kan de werkgever de werknemer ter beschikking stellen van een andere werkgever (zowel binnen dezelfde sector als daarbuiten) via een erkend uitzendkantoor of een regionale arbeidsbemiddelingsdienst.
Indien op het einde van een transitietraject de werknemer niet bij de nieuwe werkgever wordt aangeworven, behoudt de werknemer het recht op een werkloosheidsvergoeding en een eventuele opzeggingstermijn/opzeggingsvergoeding. De werknemer zou ook zijn
of haar anciënniteit behouden met betrekking tot de toegang tot tijdskrediet en thematische verloven.
Indien de werknemer het door de werkgever voorgestelde transitietraject weigert en het transitietraject heeft geen betrekking op een
arbeidsbetrekking die qua verloning en/of arbeidsomstandigheden substantieel afwijkt van de oorspronkelijke betrekking, dan zou artikel 39ter van de arbeidsovereenkomstenwet automatisch worden geactiveerd.
Artikel 39ter van de arbeidsovereenkomstenwet
Voor een werknemer wiens arbeidsovereenkomst door de werkgever wordt beëindigd en die recht heeft op een opzeggingstermijn of
een vergoeding gelijk aan het lopende loon gedurende ten minste 30 weken, wordt de opzeggingstermijn in twee delen gesplitst: een
deel A dat overeenkomt met 2/3 van de totale opzeggingstermijn met een minimum van 26 weken en een deel B dat overeenkomt met het resterende gedeelte.
Voor deel A blijven de huidige regels ongewijzigd. Deel B zal nog steeds worden betaald in de vorm van een opzeggingsvergoeding. De werkgeversbijdragen voor dit deel B zullen worden betaald aan een dienstverlener (type outplacementbureau). De werknemer moet zich beschikbaar stellen en de door deze dienstverlener aangeboden inzetbaarheidsbevorderende maatregelen volgen gedurende
een periode die overeenkomt met deel B. Deze maatregel dient nog op vele punten uitgeklaard te worden.
E-commerce
De regering zal op korte termijn een advies vragen aan de sociale partners over twee voorstellen:
-
de invoering van nachtarbeid in de sector van de e-commerce (activiteiten van elektronische handel in goederen) ofwel via de aanpassing van het arbeidsreglement, ofwel via het afsluiten van een ondernemings-cao ondertekend door minstens één vakbond.
Die cao zou dan minstens het arbeidsreglement aanpassen vanaf neerlegging bij de FOD WASO. Die manier van werken omzeilt dan ook de klassieke procedure tot wijziging arbeidsreglement die normaal nodig is bij de invoering van nachtarbeid (aanpassing uurroosters). - een voorstel tot wetswijziging met als doel ondernemingen toe te staan experimenten inzake arbeidsorganisatie in te voeren, met individuele werknemers en op vrijwillige basis. Een evaluatie wordt voorzien na één jaar.
Platformeconomie
De regering geeft aan dat een consultatie wordt opgestart om personen die structureel actief zijn in de platformeconomie goede arbeidsomstandigheden en een betere sociale bescherming te bieden. De regering wijst erop dat tijdens deze raadpleging de volgende onderwerpen aan bod kunnen komen:
- een verplichte verzekering tegen ongevallen tijdens de uitvoering van platformwerk
- een verbod op verplichte exclusiviteit met 1 platform
- de vrijheid voor platformmedewerkers om te beslissen wanneer ze beschikbaar zijn voor opdrachten
- het opbouwen van sociale rechten in de gevallen waarin het volume van platformwerk het occasionele karakter overschrijdt
De kwestie van het statuut van de platformwerkers wordt niet vermeld in de actuele teksten. De invoering van een vermoeden van een arbeidsovereenkomst is daarentegen steeds een principiële eis geweest van de ACLVB, en bij uitbreiding alle vakbonden. Deze bepaling zou de vele vraagstukken omtrent loon- en arbeidsvoorwaarden en sociale bescherming voor de platformwerkers een stuk eenvoudiger maken.
Eenmalige taxshift
De minister van Financiën en de minister van Sociale Zaken zullen een eenmalige taxshift uitwerken waardoor de lage lonen en de middenlonen aan koopkracht winnen en waardoor de promotieval wordt verminderd. Dat moet werken aantrekkelijker maken en dus jobs opleveren.
Het gaat om ongeveer 300 miljoen euro op jaarbasis. De bijzondere bijdrage voor sociale zekerheid (van toepassing op werknemers en ambtenaren) en het supplement sociale bijdragen van zelfstandigen (zowel zelfstandigen en loon/weddetrekkenden) zal verlaagd worden.
Om die extra koopkrachtverhoging te financieren voorziet de regering een verhoging van de accijnzen op tabak en een ticketbelasting op vliegtuigreizen voor korte vluchten (minder dan 500 km).
Van zodra meer concrete informatie beschikbaar is, brengen we je op de hoogte.