Het hing al even in de lucht: een sanctie van arbeidsongeschikten door het verminderen van hun ziekte-uitkering. Ondanks het negatief advies van de sociale partners en de ziekenfondsen wordt de regeling nu toch definitief.
De nieuwe sanctie zal bestaan uit een vermindering van de ziekte-uitkering met 2,5%. Ze kan worden toegepast op wie arbeidsongeschikt wordt vanaf ten vroegste 1 januari 2023 en weigert in te gaan op een uitnodiging van een adviserend arts of een terug-naar-werk-coördinator in het kader van een terug-naar-werk-traject. Let wel: de keuze om al dan niet in zo’n traject te stappen is en blijft vrijwillig!
Wat houdt een terug-naar-werk-traject alweer in?
Sinds begin 2022 kunnen ziekenfondsen een terug-naar-werk-traject aanbieden aan arbeidsongeschikte personen. Een terug-naar-werk-traject wordt gecoördineerd door een terug-naar-werk-coördinator. Het heeft als doel de arbeidsongeschikte persoon vrijwillig vroeger en gerichter terug aan het werk te krijgen in een job die past bij zijn of haar noden en mogelijkheden.
In het kader van een terug-naar-werk-traject heeft de uitkeringsgerechtigde wel een aantal verplichtingen:
- op verzoek van de adviserend arts de vragenlijst terugbezorgen die het mogelijk maakt om een inschatting van de restcapaciteiten te maken, en ook ingaan op een eventuele uitnodiging voor een medisch onderzoek
- ingaan op de uitnodiging van de terug-naar-werk-coördinator voor een eerste contactmoment in het kader van het terug-naar-werk-traject
Risico op sanctie
Wie vanaf ten vroegste 1 januari 2023 arbeidsongeschikt wordt, loopt het risico dat zijn of haar arbeidsongeschiktheidsuitkering met 2,5% wordt verminderd in twee welbepaalde situaties die verband houden met bovenstaande verplichtingen. Met name in deze situaties:
- een tweede afwezigheid zonder geldige rechtvaardiging op het medisch onderzoek voor de inschatting van de restcapaciteiten georganiseerd door de adviserend arts in het kader van een terug-naar-werk-traject
- een tweede afwezigheid zonder geldige rechtvaardiging op het eerste contactmoment georganiseerd door de terug-naar-werk-coördinator in het kader van een terug-naar-werk-traject.
Aangezien het niet wenselijk is dat de sanctie onmiddellijk opgelegd wordt, is een trapsgewijze regeling voorzien. Die trapsgewijze regeling geeft de betrokkene in beide situaties de kans om de sanctie te vermijden of te beperken.
Een sanctie vermijden
Een arbeidsongeschikte heeft bij elke afwezigheid de mogelijkheid om zijn afwezigheid op het medisch onderzoek of op het eerste contactmoment “op een geldige wijze” te rechtvaardigen. Na een gerechtvaardigde afwezigheid zal een nieuwe datum voor een medisch onderzoek of eerste contactmoment worden ingepland.
Maar wat is een geldige rechtvaardiging voor een afwezigheid? Om de mutualiteiten een aantal richtsnoeren te geven om de reden van afwezigheid te beoordelen, zal het RIZIV een omzendbrief opstellen. De geldigheidsredenen zullen betrekking hebben op overmachtsituaties of andere situaties, van medische of niet-medische aard.
De duur van de vermindering van de uitkering ligt in handen van de arbeidsongeschikte
Bij een tweede afwezigheid zal de betrokkene geïnformeerd worden dat de uitkering zal worden verminderd. In het bericht zal ook staan dat tegen de beslissing van de mutualiteit kan in beroep gegaan worden. Aangeraden in dat geval is om zo snel mogelijk contact op te nemen met de mutualiteit voor een nieuwe afspraak voor het onderzoek of het eerste contactmoment. Want de sanctie na een tweede afwezigheid eindigt de dag na de dag van de contactname.
De sanctie na een derde afwezigheid loopt tot en met de dag voordat het medisch onderzoek of het eerste contactmoment daadwerkelijk plaatsvindt.
Let op!
Verwar de uitnodiging tot medisch onderzoek of tot eerste contactmoment met de terug-naar-werk-coördinator in het kader van een terug-naar-werk-traject niet met de reguliere controleverplichting zoals bepaald in de Ziektewet. De toekenning van uitkeringen kan nog steeds worden stopgezet als je niet voldoet aan de gewone controleverplichtingen die worden opgelegd door een wettelijk bevoegd persoon. Bij de gewone controleverplichting is geen verwittiging en trapsgewijze regeling van toepassing!