Besteding welvaartsenveloppe 2025-2026: regering in lopende zaken moet beslissing nemen

De welvaartsenveloppe is een wettelijk mechanisme om vervanginkomens bij onder meer ziekte, werkloosheid en pensionering welvaartsvast te houden. Wettelijk gezien moesten werkgeversorganisaties en vakbonden tegen 15 september een advies uitbrengen over de besteding van de enveloppe 2025-2026. Door vertragingsmaneuvers van de werkgeversorganisaties bleek een tijdig advies evenwel niet mogelijk. De drie vakbonden maken daarom hun eigen advies over aan de federale regering (in lopende zaken), zij moet nu een beslissing nemen over besteding van de welvaartsenveloppe 2025-2026. De regeringsonderhandelaars ontvingen dit advies ook ter informatie.

De welvaartsenveloppe is een cruciaal instrument om de inkomensval bij ziekte, (tijdelijke) werkloosheid, pensioen of arbeidsongeval te beperken. Het wettelijk voorziene mechanisme voor welvaartsverhogingen helpt vermijden dat de vervangingsinkomens achterlopen op de stijgende welvaart / lonen. Het garandeert verhogingen van (onder meer) de minimumuitkeringen met (minstens) 2%, de berekeningsplafonds en de langst lopende pensioenen. De lange termijnimpact van die tweejaarlijkse verhogingen mag niet onderschat worden. Zonder welvaartsenveloppe bedroeg het gewaarborgd minimumpensioen voor een alleenstaande op 1 mei 2024 amper €1520 bruto (in plaats van €1773). Het zou met andere woorden €253 lager liggen. De langst lopende pensioenen zou dan weer een slordige 9 percent lager liggen.

Voor de periode 2025-2026 bedraagt de welvaartsenveloppe 1 miljard voor zowel de sociale uitkeringen als de bijstandsregelingen. Deze sociale verbeteringen die hiermee kunnen gebeuren zijn broodnodig. Heel wat sociale uitkeringen in België liggen nog steeds ruim onder de armoedegrens. Ook het behoud van de levensstandaard is onvoldoende gegarandeerd, getuige onder meer de lage maxima in de werkloosheid. Bij onder andere tijdelijke werkloosheid is de inkomensval voor  werknemers vaak aanzienlijk.  De integrale toekenning van de welvaartsenveloppe de komende jaren moet substantiële welvaartserosie zoals in de jaren 1980 en 1990 vermijden.  

Een snelle beslissing van de verdeling van de enveloppe laat toe de eerste welvaartsaanpassingen, door te voeren vanaf januari 2025. De drie vakbonden dringen ook aan op een integrale toekenning van de welvaartsenveloppe. Beknibbelen op de welvaartsvastheid van de vervangingsinkomen, zoals de nota-De Wever voorstelt, zou de nu al aanzienlijke inkomensval bij ziekte, tijdelijke werkloosheid en na pensionering enkel verder uitdiepen.