Investeringen en koopkracht essentieel voor snel en structureel herstel economie
Via een vrije tribune in De Tijd en Echo (2 februari) pleit het VBO met betrekking tot de covid19-crisis voor de afbouw van de tijdelijke steunmaatregelen en de versnelde invoering van structurele maatregelen. Het doet wat vreemd aan.
Een goed begin?
Want nog maar net hebben de sociale partners samen gevraagd om het coronaregime voor de tijdelijke werkloosheid te verlengen. En horen we diverse werkgevers- en middenstandsorganisaties pleiten voor de verlenging van de coronasteun en invoering van nieuwe tijdelijke steunmaatregelen. Zelfs de stopzetting van het moratorium voor faillissementen, niet zonder reden zwaar gehekeld vanuit de KMO-organisaties, wordt “een goed begin” genoemd. Het is zoals de gezondheidsmaatregelen. Laat ze ons niet roekeloos overboord gooien zolang die tijdelijke steun absoluut nodig blijft. Dat belet ons geenszins om vroeg genoeg aan de heropstart te beginnen. Met voorop uiteraard het nieuwe investeringsplan voor herstel en veerkracht. Met dan hopelijk ook de juiste prioriteiten. Met samenwerking tussen de overheden in plaats van los van elkaar te blijven werken. En met vanuit alle regeringen ook open en constructief overleg met de sociale partners, zoals Europa overigens oplegt.
Maatwerk of dwangbuis?
Tegelijk aast het VBO echter opnieuw op structurele hervormingen. Dan zien de werknemers al snel de bui hangen: meer flexibiliteit, minder loon, langer werken en minder sociale zekerheid. Zo passeert het verbod op nachtarbeid in de e-commerce nog eens de revue, terwijl zo’n verbod gewoonweg niet bestaat, alleen een gebod op goed overleg daarover met de werknemers. Werkgevers lijken het de gewoonste zaak van de wereld te vinden dat zij eenzijdig het gezinsleven mogen ontwrichten. En nu het mechanisme van de Loonnormwet de werkgevers nogmaals in een zetel plaatst door een marge van amper 0,4% voor de nieuwe cao’s, krijgen de werknemers te horen dat ze “een verpletterende verantwoordelijkheid hebben” om dat zonder morren door te slikken.
Denkt men nu echt dat vakbonden in de onderhandelingen geen rekening houden met de economische moeilijkheden en mogelijkheden? Alleen, deze verschillen van sector tot sector en van bedrijf tot bedrijf. En dat is met de covid19-crisis nog meer het geval. Er zijn sectoren en bedrijven die zwaar hebben afgezien en nog steeds aan het afzien zijn. Maar er zijn er ook die al aan het herstellen zijn. Zoals er ook zijn die goed hebben verdiend aan deze covid19-crisis. Juist daarom vragen wij een indicatieve marge. Het VBO heeft het altijd over maatwerk en is de eerste om te waarschuwen voor overheidsinterventie. Maar als het over loonvorming gaat, dan zit de dwangbuis van een dirigistische eenheidsworst hen als gegoten. Alsof het herstel alleen maar zal komen van investeringen. Dat zal ook moeten komen van de vrijwaring en de verhoging van het beschikbare inkomen van werknemers en gerechtigden op sociale uitkeringen. In het bijzonder via een gevoelige verhoging van de lage lonen en de minimumlonen. Of is het applaus voor al die “essentiële” werknemers die dit land vorig jaar hebben overeind gehouden dan volledig vergeten?
1% uit te smeren?
Wat de sociale uitkeringen betreft is het al een vooruitgang dat het opiniestuk niet meer het budget voor de welvaartsvastheid van de sociale uitkeringen in vraag stelt. Het VBO gooit het nu over een andere boeg: we moeten het budget niet lineair uitsmeren, maar “prioritair inzetten waar die het grootste armoedebestrijdende effect heeft”. We kunnen onze ogen nauwelijks geloven. Want we zijn nu al een poosje rondjes aan het draaien in het overleg rond de welvaartsvastheid, met werkgevers die het vertikken in dit dossier te landen zolang ze de loonnorm van 0,4% niet op zak hebben, samen met een pakket aan flexibiliteit. En elke keer opnieuw blokkeren de werkgevers op vragen om eerst en vooral de minima te verhogen, met name voor gepensioneerden en werklozen. Voor de pensioenen omdat ze absoluut twee derde van het budget willen uitsmeren over alle gepensioneerden boven het minimum: 1% voor ieder, ongeacht de pensioenhoogte. En voor de werklozen is hun prioriteit nu ineens om de hoogste uitkeringen te verhogen. Terwijl het de vakbonden zijn die gegeven de schaarse middelen blijven pushen om prioriteit te geven aan de minima die vandaag het verst onder de Europese armoedegrens liggen. Kennelijk heeft het VBO nu de knop omgedraaid. Des te beter. Dan moet het lukken op korte termijn te landen in dit dossier.
Voor wanneer die toolbox tegen naakte ontslagen?
Laat ons ook hopen de komende dagen tot goed overleg te komen over de moeilijkheden in between, de moeilijke periode tussen covid19 en herstel waar we nu samen door moeten. Rond het jaareinde werd herstructurering na herstructurering aangekondigd. Met bovenop nog eens de Brexitschade en het – dixit VBO – “goede begin” van faillissementen. Ook daar moeten we samen door, met de minste kleerscheuren, door naakte ontslagen zoveel mogelijk te vermijden en prioriteit te geven aan herverdeling van de beschikbare arbeid en steunmaatregelen voor de eindeloopbaan van oudere werknemers. Voor de coronaherstructureringen hadden we vorig jaar een goeie toolbox klaar staan. Voor de Brexitherstructureringen zou er één komen. Laat ons die twee, in goed overleg, snel ineenvlechten.
Mario Coppens, voorzitter ACLVB
Miranda Ulens, algemeen secretaris ABVV
Marc Leemans, voorzitter ACV