Telewerk: een recht, geen verplichting
Voor de ACLVB moet telewerk, afgezien van uitzonderlijke omstandigheden zoals we die nu al bijna twee jaar meemaken, een recht van de werknemers worden, zonder dat het een verplichting wordt. Een recht, omdat telewerk een betere combinatie van werk en privéleven mogelijk maakt, vooral voor wie lange afstanden moet afleggen tussen huis en werkplek. Geen verplichting, want telewerk brengt risico's van sociaal en beroepsmatig isolement met zich mee, wat de geestelijke gezondheid en de kwaliteit van de prestaties kan aantasten.
De stijging van het aantal met corona besmette mensen heeft de regering ertoe gebracht telewerken tot 13 december vier dagen per week verplicht te stellen. Dit spoedbesluit komt op een moment dat de onderhandelingen over het wetgevend kader voor telewerken in de Nationale Arbeidsraad aan de gang zijn. Een ander besluit, dat tijdens de begrotingscontrole is genomen, heeft gevolgen op deze debatten, vermits de regering de sociale partners om advies verzoekt over het recht van werknemers om telewerk te vragen, met een verplichting voor de werkgever om zijn eventuele weigering te motiveren.
Van een marginaal verschijnsel vóór het coronatijdperk is telewerk in veel bedrijven de regel geworden. De wetgeving moet worden aangepast om in te spelen op alle verschillende situaties die zich op het terrein kunnen voordoen. Structureel telewerk wordt geregeld in cao 85 (ondertekend in november 2005!), terwijl cao 149 het aanbevolen of verplicht telewerk organiseert in verband met de coronacrisis, en de wet werkbaar en wendbaar werk het occasioneel telewerk organiseert. Simpel gezegd zou men onder meer kunnen stellen dat elementen uit cao 149, met name die die betrekking hebben op het welzijn, in de tekst van cao 85 moeten worden geïntegreerd, waarbij ze moeten worden verbeterd.
De ACLVB verdedigt een reeks principes in de lopende onderhandelingen binnen de NAR.
- Een recht. De ACLVB eist het recht op twee dagen structureel telewerk per week voor de functies die dat toelaten. De werkgever moet zijn eventuele weigering met redenen omkleden. De maatregel van de regering is dan ook een stap in de goede richting.
- Vergoeding van onkosten. Momenteel is de werkgever bij structureel telewerk verplicht de nodige uitrusting ter beschikking te stellen en bij te dragen in de kosten van internetverbinding en communicatie (of het gebruik van door de telewerker gebruikte privé-apparatuur te vergoeden). De ACLVB vraagt om een grotere tussenkomst van de werkgever in de kantoorkosten (verwarming, elektriciteit, ...).
- Bescherming van (tele)arbeidstijd. Sommige werkgevers beweren dat de Arbeidswet van 1971 niet van toepassing is op telewerkers, met name de bepalingen betreffende nacht- en zondagsarbeid. De ACLVB dringt daarom aan op een duidelijke regeling van de arbeidstijd met een recht op deconnectie.
- Opneming in de sociale balans. Gegevens over structureel telewerk moeten worden opgenomen in de sociale balans van het bedrijf en als indicatoren in het verplaatsingsplan worden geïntegreerd. Dergelijke plannen zouden in alle ondernemingen moeten worden ingevoerd.
Telewerk vormt een uitdaging voor de vakbeweging, die gebaseerd is op de samenhang van een groep werknemers die samen tegen de werkgever kunnen opkomen. De moderne communicatiemiddelen kunnen het gebrek aan direct contact op de werkplek niet volledig compenseren. De onderneming heeft ook behoefte aan samenhang onder het personeel om haar economische doelstellingen te bereiken. De ACLVB pleit daarom voor een redelijke en verstandige invoering van telewerk waarbij rekening wordt gehouden met de belangen van de werknemers en het bedrijf.