Je recht op een sociaal tarief

In België hebben sommige personen recht op een sociaal energietarief, sociaal watertarief en/of een sociaal telecomtarief. Hoewel de toekenning van het sociaal energietarief en sociaal watertarief meestal automatisch gebeuren, is het toch belangrijk om te weten of je er al dan niet recht op hebt, voor het geval dat er geen automatische toekenning heeft plaatsgevonden. Het sociaal telecomtarief daarentegen wordt niet automatisch toegekend, dus daarbij is het zeker aangewezen om te bekijken of je er al dan niet recht op hebt. Het toepassingsgebied van het sociaal telecomtarief is echter beperkter.
 

Sociaal energietarief

Het sociaal energietarief helpt bepaalde categorieën van personen met het verlichten van hun energiefactuur. Het sociaal tarief voorziet zowel voor elektriciteit als gas één specifiek tarief dat bij elke leverancier hetzelfde is en beduidend lager ligt dan de gemiddelde marktprijzen, in het bijzonder voor gas. In principe worden de rechthebbenden automatisch doorgegeven door de FOD Economie aan de energieleveranciers. Dit gebeurt vier keer per jaar, telkens aan het begin van een nieuw kwartaal (1 januari, 1 april, 1 juli en 1 oktober). Op diezelfde momenten wordt de prijs van het sociaal tarief ook steeds aangepast. Als je echter in een sociaal appartement woont met een gemeenschappelijke verwarmingsinstallatie op aardgas, vindt de toekenning niet automatisch plaats en moet je nog de nodige stappen ondernemen. Wanneer je niet langer recht hebt op een sociaal tarief, zal je op 1 januari in het volgende jaar automatisch het sociaal tarief verliezen.

Je hebt recht op een sociaal energietarief als je behoort tot een van de volgende categorieën:

• Categorie 1: ontvangers van tegemoetkomingen van het OCMW
• Categorie 2A: ontvangers van tegemoetkomingen van de FOD Sociale Zekerheid Directie Personen met een Handicap
• Categorie 2B: ontvangers van een gewestelijke tegemoetkoming voor hulp aan bejaarden
• Categorie 2C: ontvangers van een gewestelijke bijkomende kinderbijslag voor kinderen getroffen door een geestelijke of lichamelijke ongeschiktheid
• Categorie 3: ontvangers van bepaalde tegemoetkomingen van de Federale Pensioendienst (bv. IGO)
• Categorie 4: huurder van een sociaal appartement

Daarnaast is er in het kader van de coronacrisis en de daaropvolgende hoge inflatie een maatregel van kracht tot minstens 31/12/2022 die de begunstigden van de sociale energietarieven gevoelig uitbreidt. Concreet heeft nu iedereen die recht heeft op een verhoogde tegemoetkoming bij het ziekenfonds ook recht op een sociaal energietarief.
 

Sociaal watertarief

De modaliteiten en toekenning van het sociaal watertarief verschillen van regio tot regio. In Brussel en Vlaanderen kent men een sociaal tarief waarvan de werkwijze gelijkaardig is aan dat van het sociaal energietarief, maar in Wallonië is dat niet het geval. Onderstaand een overzicht van de voorwaarden voor de toekenning van het sociaal watertarief in de drie gewesten.
 

Vlaanderen

In Vlaanderen wordt het sociaal watertarief toegekend aan bepaalde categorieën personen. Indien je hier recht op hebt, betaal je slechts 1/5^de van wat je normaal gezien zou moeten betalen. Het gaat hierbij echter om een forfaitaire compensatie die wordt berekend op basis van het gemiddeld waterverbruik naargelang de gezinsgrootte. Concreet gaat men uit van 30 kubieke water per persoon op jaarbasis. Het totale bedrag wordt rechtstreeks uitbetaald aan het gezinshoofd.

Het recht op een sociaal watertarief wordt in principe automatisch toegekend, analoog aan het sociaal energietarief. Indien je denkt recht te hebben op het sociaal tarief maar dit niet krijgt toegekend, dien je contact op te nemen met je waterbedrijf.

De volgende categorieën hebben recht op een sociaal watertarief:

• Gepensioneerden die van de Federale Pensioendienst een inkomensgarantie krijgen
• Personen die van het OCMW een leefloon krijgen
• Personen met een handicap die een inkomensvervangende tegemoetkoming of de integratietegemoetkoming krijgen
• Ouderen die een zorgbudget voor ouderen met een zorgnood krijgen van de Zorgkas
   

Brussel

Brussel kent sinds 2022 een sociaal watertarief. Dit wordt toegekend aan alle personen die recht hebben op een verhoogde tegemoetkoming. Het gaat om een sociale interventie van € 36 per jaar, waaraan er per gezinslid nog eens € 30 wordt toegevoegd. Belangrijk is wel dat men recht moet hebben op een verhoogde tegemoetkoming op 1 januari van het betrokken jaar, dus het verkrijgen van dit recht in de loop van het jaar zal pas leiden tot een sociaal watertarief in het volgende jaar.

De toekenning gebeurt op de volgende manier:

• Een automatische korting op de waterfactuur wanneer iemand een rechtstreekse klant is bij Vivaqua en de reële consumptie gekend is.
• Een rechtstreekse uitbetaling door de waterleverancier, wanneer de reële consumptie niet gekend is. De consument dient hiervoor wel jaarlijks een formulier in te vullen.

Daarnaast bestaat er ook nog een specifiek sociaal fonds voor water dat wordt gevoed door een bijdrage van € 0,03 per gefactureerde m² water. Indien je betalingsmoeilijkheden ondervindt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, kan je contact opnemen met het OCMW om hier beroep op te doen.
 

Wallonië

In Wallonië bestaat er geen sociaal watertarief zoals dat in Vlaanderen en Brussel bestaat, maar men heeft wel een sociaal waterfonds. Dit fonds heeft als doel om tussen te komen in de betaling van de waterfactuur van consumenten die betalingsmoeilijkheden ondervinden en ter financiering van technische verbeteringen aan woningen. Indien je betalingsmoeilijkheden ondervindt bij de waterfactuur in Wallonië, kan je hiervoor contact opnemen met het OCMW. Zij zullen het bedrag van de tussenkomst bepalen.
 

Sociaal telecomtarief

In België bestaat er ook een sociaal tarief voor telecomdiensten, hoewel de korting in absolute waarde veel minder hoog oploopt dan bij de sociale energietarieven. Toch kan ook dit sociaal tarief voor veel personen een noodzakelijk duwtje in de rug betekenen.

Het sociaal telecomtarief is vooralsnog enkel beschikbaar voor twee categorieën rechthebbenden die van licht verschillende kortingen kunnen genieten. Onderstaand de twee categorieën en de kortingen waar zij recht op hebben:

Bron: BIPT

De totale korting bedraagt dus maximaal € 11,5 per maand, beduidend lager dan 40 % van de gemiddelde prijzen die vandaag worden aangerekend. Deze bedragen zijn immers niet meer aangepast sinds 2005.

Belangrijk om mee te geven is dat wanneer je recht hebt op een sociaal telecomtarief, dit niet automatisch wordt toegekend. Indien je er gebruik van wil maken, moet je een aanvraag indienen bij de telecomoperator naar keuze, die jouw gegevens aan het BIPT zal bezorgen. Als je effectief voldoet aan de voorwaarden, zal het BIPT jou het sociaal tarief toekennen.